De W…. van het eindeloos wakker liggen….

De G van Goedemorgen geldzorgen…

De A van Actie

Wakker liggen we allemaal wel eens. Wat is de reden? Waarom liggen weduwen en weduwnaars meer dan anderen nachtenlang te draaien in hun bed? Week in week uit kruipen de nachtelijke uren voorbij en zien vele lotgenoten van ons het weer dag worden, terwijl dan net de slaap haar intrede wil doen.

Zo vergaat het mij persoonlijk ook al zo’n ruim 4 jaar. Vaak ga ik al veel te laat naar bed omdat de onrust hoogtij viert. Wanneer ik dan meestal moe het licht uitdoe, komen de gedachten, de lijstjes, de vragen, de “spinnerinnen” etc.

Slaapgebrek en slecht kunnen slapen horen bij rouw, is mij verteld. Maar dat het ook voor mij zou gelden, daar heb ik even geen rekening mee gehouden. Het is een normaal verschijnsel dat veel voorkomt bij verlies.

Allereerst is de lege plek in het grote bed voor velen van ons confronterend. Dan is er onze gemoedsrust, die veelal gepaard gaat met intense emoties en met verdriet. De befaamde ups en met name de downs houden ons klaar- en klaarwakker.

Zo in het begin van het weduwschap is het allemaal heel duidelijk, te verklaren en beslist ook herkenbaar. Je wordt die dagen geleefd door de waan van het moment. Het onbekende gevoel van rouw dat je volledig overvalt, de onwerkelijkheid van de nieuwe realiteit, de drukte en de stress die een uitvaart met zich meebrengt. Zoals het in gedachten nalopen van de ‘ToDo lijstjes’. Heb ik de juiste mensen bericht, ben ik niemand vergeten?  De ‘doe ik het allemaal wel goed-vraag’ is hier vaak debet aan en die komt keer op keer, nacht in nacht uit, ook ver na het afscheid, steeds opnieuw terug.

Daarna volgt er de verschrikkelijke leegte, de zogenoemde ’stilte na de stoet’.

Het is voor eenieder die er was een moment van afscheid, maar voor de directe nabestaande is daar het moment dat het verlies intrede doet, het moment van besef dat de nieuwe werkelijkheid echt begint.

De stilte, de vragen, hoe verder met de kinderen? Hoe gaan die om met het verlies en het verdriet? Wat doet dat met mij en hoe ga ik er mee om? Daarbij komen al die andere dingen die geregeld moeten worden. Hoe doe ik dat met de financiën? Hoe krijg ik overzicht en de controle weer terug? Kan ik mijn huidige leventje nog wel volhouden? Hoe ga ik het allemaal betalen?

De voor velen vaak gevreesde administratie, waar kan ik de benodigde documenten vinden? Zijn er onverwachte verrassingen? Hoe zit het nu echt met de financiën? Hoe zit het met de erfbelasting? Kan ik nog wel in het huis blijven wonen? Misschien wel op papier maar niet meer financieel?

Hoe nu verder met mijn werkende leven? Is een carrière switch noodzakelijk, gezien de leeftijd van de kinderen? Wil of moet ik t.z.t. weer aan het werk?

En dan is er die afschuwelijke leegte, ondanks mijn vele vrienden en vriendinnen, hoe verschrikkelijk en hoe moeilijk is het om de eenzaamheid die te her- maar ook te erkennen!

Bah, wat is het complex en ingewikkeld allemaal. Ik heb er eigenlijk geen zin in, maar ik kan er niet van weglopen. Het is een moment om te doorleven, alleen dan kan ik verder.

Goedemorgen geldzorgen. Duidelijkheid brengt vaak rust. Hoe verkrijg je die duidelijkheid omdat de administratie vaak niet aan de verwachtingen voldoet en er vaak onverwachte verrassingen zijn op financieel gebied. Niet iedereen is even eerlijk over de financiën tegen zijn partner.

Want verrassingen zijn er vaak voor de nabestaanden. Wanneer er geen uitvaartverzekering is, zijn de kosten van een uitvaart aanzienlijk. Vaak is er geen testament en wanneer het er wel is, is zo’n laatste wil niet altijd even vriendelijk voor de directe partner of nabestaanden.

Bij samengestelde gezinnen is de verdeling van de nalatenschap vaak een ingewikkeld en veelal emotioneel gebeuren. Waarbij de gemoedstoestand van de betrokkenen, ondanks alle goede voornemens, maar al te vaak door rouw en verdriet worden beïnvloed. Dit kan onverwachte en onomkeerbare beslissingen in de hand werken. Met vaak jarenlang onbegrip en langdurige conflicten tussen familieleden tot gevolg. Dit vaak tot grote spijt van eenieder, maar dan is het kwaad al geschied.

Dat kan ook worden voorkomen en wanneer nodig opgelost, door een goed gesprek, begeleiding en coaching van betrouwbare en deskundige gesprekspartners op diverse vakgebieden. Variërend van rouw-coaching, familie opstellingen tot juridisch of financieel advies. Blijf er niet mee zitten, wees wijs en zoek hulp.

Grootste bron van zorg en het nachtelijk gepieker is het verlies van inkomen.

Dit heeft directe gevolgen voor het dagelijkse leven en vooral weduwen hebben hier vaak mee te maken. Veelal omdat ze zelf geen toereikend inkomen of vermogen hebben om de lasten alleen te dragen.

Het nabestaandepensioen is vaak slecht 70% van het totaal opgebouwde pensioen, kinderen ontvangen slechts 14% van dat bedrag. Pensioenregelingen verschillen van elkaar, bijvoorbeeld, wanneer er van werkgever is gewisseld door je partner of bij baanverlies het nabestaandenpensioen kan vervallen. Daar is vaak geen rekening mee gehouden.

Met de nieuwe pensioenwet zijn de regels voor iedereen hetzelfde. Dan heeft de nabestaande alleen recht op een nabestaande pensioen als de overleden partner op het moment van overlijden in dienst was en deelnam aan een pensioenregeling.

Kinderen van een overleden ouder hebben vaak ook recht op een uitkering van de pensioenuitvoerder. Dit is het wezenpensioen. De voorwaarden verschillen per pensioenregeling. In veel pensioenregelingen stopt de uitkering als het kind 18 of 21 jaar wordt. Wanneer beide ouders zijn overleden heeft ieder kind recht op een ANW-uitkering van de overheid.  Bij de nieuwe pensioenwet zijn de regels rond het wezenpensioen duidelijker. Valt jouw pensioen al onder het nieuwe stelsel dan is het maximum uitgekeerde bedrag hoger, ongeveer 20% van het salaris van de overleden ouder en is er een vaste eindleeftijd van 25 jaar.

Wat mensen echt wakker houdt zijn geldzorgen. Het leven is duurder geworden en de vraag is of ze alles nog kunnen blijven betalen. Het nabestaande pensioen blijkt vaak toch niet toereikend en op een gegeven moment zijn de spaargelden ook op.  De woonlasten worden zwaarder en de vraag om te blijven wonen sluimert met name in de nacht?

Wie helpt mij bij het hypotheekvraagstuk? Wie kan mij helpen een budget op te stellen, waar kan ik bezuinigen, hoe kan ik het leven betaalbaar houden? Ook komt er vaak de vraag, met name voor de jongere lotgenoten onder ons, hoe kom ik er weer boven op, hoe kom ik weer aan het werk? Wie gaat mij helpen? Wat kan ik eigenlijk nog? Hoe kom ik als herintredende vrouw terug in het werkproces? Of voor de werkende onder ons zal een andere baan of carrière switch uitkomst bieden?

 Actie, kijk het monster in de bek en zoek oplossingen voor je probleem. Vaak is het verleidelijk om op de bank te blijven zitten en zoals ik dat noem te “struisvogelen”

Doe dat even, maar niet te lang. Het helpt je niet en je komt steeds moeilijker van die bank af! Vraag om hulp! Praat erover met lotgenoten, deel je ervaringen en leer van die ander. De problemen zijn anders maar toch het is universeel. Wees lief voor jezelf en sta op. Ga van die bank af, wees niet eigenwijs. Ga op zoek naar de oplossing en weet dat je er niet alleen voor staat. Je moet het uiteindelijk wel zelf doen, maar hulp is dichtbij:  “we are just a phone call’ away”

Hoe dan ook zorg dat je goed slaapt. Een uitgerust mens kan de wereld aan. We weten allemaal dat een goede nachtrust van het grootste belang is voor de gezondheid van lijf en geest. Het is goed voor je humeur, je omgeving, je weerbaarheid en geeft je rust om eens goed na te denken hoe het leven weer onder controle te krijgen. En wanneer er meer inzicht in financiële zaken is, is er ook logische wijs weer uitzicht op een toekomst. Dan kom je uit de overlevingsstand en krijgt het leven vanzelf weer kleur. Zo kun je de toekomst weer tegemoet treden en lacht het leven je voor je het weet weer stoutmoedig toe.

Een paar tips voor een goede nachtrust:

Wij adviseren om de realiteit niet uit de weg te gaan.

Praat met mensen die je liefhebt en vrienden die je dierbaar zijn. Wacht niet tot zij bellen. Neem het initiatief. Je zult verstelt staan hoe blij ze zijn iets van je te horen.

Dan hoef je hier niet meer over te piekeren.

Probeer voor het slapen gaan de problemen te herkennen, schrijf ze op. Bedenk een mogelijke oplossing of iemand die je erbij kan helpen en schrijf dit op. De volgende dag kan je er dan mee aan de slag.

Als je echt niet kan slapen, blijf dan niet in bed. Ga iets doen dat je ontspant, bijvoorbeeld een boekje lezen, een glas warme melk drinken of schrijf op wat je bezighoudt, schrijf het van je af! Ga daarna dan weer naar bed om rustig de slaap te vatten.

En uiteraard alle tips die we feitelijk al weten:

Geen activiteiten op elektronische apparaten vlak voor het slapen, is echt beter voor de nachtrust.

Drink niet te veel koffie overdag en in de avond een kopje kruidenthee

Slaap in een koele kamer (16-17 graden) met voldoende ventilatie, schone lucht. Laat een raam open en verduister je ramen. In een te lichte kamer maak je meer waakhormonen aan en is de slaap vatten lastiger.

Ga relaxt naar bed, zorg voor ontspanning voor het slapen gaan, lees een boek of mediteer om je hoofd even helemaal leeg te maken. Een gemakkelijke manier om te mediteren is: probeer je volledig te focussen op je ademhaling. Wanneer je bewust ademhaalt en aan niets anders denkt, word je rustig.

Een actieve levensstijl helpt. Wanneer je overdag lekker beweegt of voldoende sport slaap je beter. Maar overdrijf het niet. Het is raadzaam om tot 2 uur voor het slapen niet te veel of te actief te sporten.

Na-zomeren zonder melancholie daar zou ik graag een of meerdere glazen op heffen.

Hoe fijn zou het zijn om de gemoedstoestand die zo kenmerkend is voor de periode die komen gaat, voor te zijn of op zijn minst te beheersen.

De mooie kleurrijke maar vaak sombere herfst. Waar er iedere dag weer een beetje meer afscheid genomen wordt van de zomer. De natuur maakt zich op voor het afscheid van de luchtige vrolijkheid, de blauwe luchten en de warme wind door je haren. Het genot van de gemakkelijke en gezellig aanvoelende warmte.

Hoe heerlijk is het om de zon op de huid te voelen, wetende dat je leeft, hoe fijn is dat. Goh wat mis ik mijn lief. De zomer is zo’n uitgelezen tijd om nieuwe herinneringen te maken, maar ook om het oude vertrouwde te koesteren en zo nu en dan met een enkeling te delen.

Gek blijf ik het vinden dat zo weinig mensen eens vragen hoe het echt met me gaat. Of spontaan, zo maar een leuke of bijzondere anekdote met me delen waarbij je partner hun goede vriend een rol in heeft gespeeld. Zo jammer dat herinneringen leven in gedachten en in het hart, maar zo zelden hardop worden gedeeld.

Hoewel we inmiddels vertrouwd zijn met het komen en gaan van de seizoenen overvalt de schoonheid van de herfst mij ieder jaar weer. Vreemd genoeg dit jaar meer dan voorgaande jaren. Op weg naar de winter, de door mij zo enerzijds favoriete maar ook gevreesde donkere maanden. Sinds het ‘vertrek’ van mijn man, is de winter weliswaar een gezellige periode vol dierbaren toch vooral moeilijk. Hoewel er nog weken te gaan zijn, maak ik me nu al druk, hoe ik dit jaar de feestdagen door ga komen.

Uiteraard met een lach en veel vrolijkheid wanneer ik onder de mensen ben. Maar het zijn juist die dagen, die uren wanneer al die anderen samenzijn en die ik vrees. De weemoed, het verlangen naar wat ooit was en de hoop dat er wellicht iemand op mijn pad zal komen die de leegte enigszins zou kunnen verdringen. Niet op te vullen, dat is niet wat ik vraag. Dat is ook niet wat ik wil. Want ik wil het verlies ook juist ervaren zodat ik me vooral niet schuldig hoef te voelen.

Maar ik verlang enorm naar dat gewone gedoetje, maar vooral ook naar dat beetje levenslustigheid. Ik wil het graag allemaal weer wat vrolijker. De lente terug laten keren, met al haar frivoliteiten en de optimistische kijk op al het moois, zoals de lentebries, de ontluikende bloem en het vrolijke gekwetter van de vogels.

Het is zo geruststellend dat je kan rekenen op de jaargetijden. Het is zo heerlijk dat je je er niet alleen naar kan kleden, maar er ook naar kan leven. Van seizoen, naar seizoen.

Maar even terug naar de herfst. Heel eerlijk, eigenlijk zou het mijn absolute favoriete jaargetijde moeten zijn. Veel belangrijke en mooie momenten hebben zich in mijn leven tijdens deze periode afgespeeld met als hoogtepunt de geboorte van onze lieve dochter. Zij wordt deze herfst alweer 18 jaar. Wow, wat is de tijd snel gegaan! En toch voel ik me een beetje verloren maar vooral melancholisch. Ik heb een onvervuld verlangen en weet ik dat verloren tijden niet meer terugkomen.

Ik denk dat het heel herkenbaar is en dat het alles te maken heeft met rouw. Dat gevoel van eenzaamheid, het allemaal alleen moeten doen. Toch, ondanks dat me ertegen verzet, heb ik een vorm van zelfmedelijden. Een onbeschrijfelijk gevoel van rouw, het overvalt me regelmatig en op de meest onverwachte momenten gedurende de vier jaar dat ik weduwe ben.

Ik wil en moet me ertegen wapenen omdat het me tegenhoudt. Ik maak er fouten door, ik laat steken vallen, mensen vinden me soms een beetje raar of begrijpen het echt niet. Het gaat toch goed met je. Geniet het leven, pak het weer op. En precies dat doe ik! Ik omarm het leven en heb besloten er het beste van te maken. Met respect voor het verleden, het leven tegemoet te treden.

Meer en meer besef dat het leven na vier jaar gewoon, ook voor mij verder gaat en dat rouw met de ondervonden hik-ups en de door mij zelf veroorzaakte vertragingsfactoren in het dagelijkse leven, de waan van de dag wel degelijk hebben beïnvloed. Ik zal toch moeten erkennen, dat ik op gezette tijden nog steeds lijd aan het fenomeen ‘Widow Brain.’

Zo, ik heb het gezegd. Geen excuus maar wel een verklaring voor mijn gedrag. Mijn gebrek aan moed of discipline. Mijn steeds terugkerende struisvogelgedrag. De post wegleggen voor een andere keer. Lachend wegkijken van de kleine klusjes en reparaties in huis…. Bah, wat is het soms lastig om weduwe te zijn.

Maar dan is er na een goede nachtrust weer de positieve ik die het leven en de vrijheid aangrijpt. Die wonderbaarlijk zelfstandig is en absoluut veel handiger dan ooit gedacht.  Je kunt zo veel meer dan je weet. En als iets is gelukt geeft het zoveel voldoening.

Mooi dat ik dit nu echt weet te herkennen en ook durf te erkennen! Perfecte timing, ik weet me goed en veilig in te snoeren wanneer de rollercoaster aan emoties zich gedurende de wintermaanden weer vraagt in te stappen. Want instappen zal ik beslist weer doen omdat een toertje draaimolen, hoewel nostalgisch, wat mij betreft wel heel erg saai is.

En de nachten wanneer ik bezoek krijg van de spoken zoals ik ze noem, die me met enige regelmaat met herinneringen weten wakker te houden, heet ik sinds kort van harte welkom.

Het is ook goed om de uren te vullen denkende aan de mooie momenten. Gedurende de nachtelijke hersenroerselen weet ik inmiddels de extra tijd goed te benutten. Ik maak plannen om zo mijn dromen uit te laten komen.

Lieve mensen we gaan er met z’n allen echt iets moois van maken! Het leven is het waard geleefd te worden, het is tijd om de community van lotgenoten op te pakken en aan de slag te gaan.